A project by: CHYBIK+KRISTOF ASSOCIATED ARCHITECTS
Ο στόχος του έργου είναι η δημιουργία μιας βιώσιμης οικονομικής πόλης σε μια θέση ανάμεσα στον παλιό και το νέο σιδηροδρομικό σταθμό του Brno. Προτείνει μια εναλλακτική προσέγγιση ως προς τον υπαρκτό αστικό ιστό ο οποίος δεν αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες του χώρου.
Όσον αφορά τις βασικές σχεδιαστικές αρχές που μπορούμε να δικρίνουμε σε αυτό το project, με μια πρώτη ματιά είναι ξεκάθαρη η γεωμετρικότητα της λύσης. Οι καθαρές γεωμετρικές χαράξεις που ακολουθούν μια συγκεκριμένη λογική, δίνουν την εικόνα τόσο του δομημένου όσο και του αδόμητου χώρου. Οι αρχιτέκτονες φαίνονται επίσης να προβάλουν την πυκνότητα ως βασικό στόχο τους. Τονίζουν πως η πύκνωση έχει νόημα εφόσον υπάρχει "κάτι άλλο" πιο αξιοσημείωτο να προβληθεί (στην προκειμένη περίπτωση το κεντρικό πάρκο). Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ οι αυστηρές γεωμετρικές χαράξεις συνήθως μας παραπέμουν σε ένα χώρο κατατμημένο, που μοιάζει τυποποιημένος, στο συγκεκριμένο θέμα οδήγησαν στην ελευθερία, καθώς οι χαράξεις του πάρκου, οι οποίες δίνουν εν τέλει και τον κάναβο της δόμησης, παρ'ότι αυστηροί άξονες, στο εσωτερικό αφήνουν την περιοχή παντελώς ελεύθερη.
Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε ακόμα στα όρια που δημιουργούν αυτοί οι άξονες. Το κεντρικό πάρκο οριοθετείται αύστηρα, αλλά χωρίς να αποτελεί μια απρόσωπη τεράστια έκταση πρασίνου. Το "σβήσιμο" που εμφανίζεται στις απολήξεις του "αστεριού" μας κάνει να πιστεύουμε πως το πάρκο είναι προσιτό σε εμάς, πως δεν είναι αχανές. Μας προσκαλεί κατά κάποιον τρόπο να το χρησιμοποιήσουμε, κάτι που αποτελεί και μια από τις προθέσεις των αρχιτεκτόνων.
Τα σχεδιαστικά μέσα φαίνονται να είναι συνηθισμένα. Χαράξεις με δυναμικούς άξονες που οριοθετούν καθαρά το δομημένο σε σχέση με το αδόμητο. Ωστόσο, είναι τέτοια η δυναμική των ίδιων των χαράξεων που τελικά δίνουν ένα φρέσκο και ιδιαίτερο αποτέλεσμα.
Δε γίνεται ξεκάθαρος λόγος για τις χρήσεις που προορίζονται για το νέο σχέδιο του Brno. Είναι σίγουρα προφανές πως το κεντρικό πάρκο έχει καθαρά δημόσιο χαρακτήρα και αφορά τόσο τους κατοίκους της περιοχής, όσο και τους επισκέπτες.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των κτιρίων στεγάζουν κατοικίες, καθώς ο σχεδιασμός του Juzne Centrum ήταν από την αρχή η απάντηση στο πρόβλημα της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού του Brno.
Αυτό που περισσότερο με προβλημάτισε σε αυτήν τη λύση είναι το κατά πόσον τελικά θα είναι επιτυχημένη η διαχείρηση ενός πάρκου τέτοιας έκτασης και τέτοιας πυκνότητας. Είναι σίγουρη η ανάγκη των κατοίκων του κέντρου να μπορούν να αναφερθούν σε έναν “πνεύμονα” πρασίνου, αλλά ικανοποιείται απλά από μια μεγάλη έκταση στο κέντρο του οικισμού; Αυτό που σκέφτομαι είναι τι θα γινόταν αν καταργούνταν αυτό το κεντρικό πάρκο και στη θέση του βρίσκαμε διάφορες επί μέρους περιοχές πρασίνου και δραστηριοτήτων.
Βέβαια, οι αρχιτέκτονες, ζώντας στο Brno σίγουρα το γνωρίζουν πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον και γνωρίζουν τις ανάγκες του. Ίσως λοιπόν αυτό που λείπει από την πόλη να είναι απλά και μόνο μια μεγάλη έκταση πρασίνου, προκειμένου να έρθει το φυσικό στοιχείο και να ενταχθεί στο αστικό τοπίο.
σχέση δομημένου-αδόμητου
Παρά το ότι φαίνεται να χρησιμοποιείται ένας καθαρός γεωμετρικός κάναβος στη σύνθεση των οικοδομικών “τετραγώνων”, έχει προκύψει από την ελεύθερη και δυναμική χάραξη των ορίων του πάρκου. Φαίνεται πως πρώτα δόθηκε σημασία στο σχεδιασμό αυτού και στο πως θα επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή έκταση του και αργότερα διαμορφώθηκε το δομημένο περιβάλλον. Βέβαια, και σ’αυτό δόθηκε ιδιαίτερη φροντίδα, με διαφοροποίηση των όγκων οι οποίοι αποκτούν ο καθένας τη δική του “προσωπικότητα”. Υπάρχουν και “πράσινοι” χώροι στο εσωτερικό αυτόν τον όγκων, οι οποίο υποθέτω πως θα είναι διαχειρίσιμοι και προσβάσιμοι από τους κατοίκους της κάθε περιοχής και όχι δημόσιοι.
Στα όρια της πόλης και του προαστίου δηλώνουν οι αρχιτέκτονες πως ήθελαν να κινηθούν. Ωστόσο, ο περιορισμένος αστικός χώρος δεν τους δίνει την άνεση να το επιτύχουν αυτό στο μέγιστο βαθμό. Τα κτίρια στα όρια του πάρκου φαίνονται να “πνίγονται” ενώ δεν υπάρχει ο απαραίτητος χώρος για μια “ανάσα”, μια παύση πριν τη μετάβαση από το αστικό τοπίο στο πάρκο.
Το εναλλακτικό σχέδιο για το νέο κέντρο του Brno, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας, τοποθετείται σε μια βιομηχανική περιοχή και υποστηρίζεται από τους τοπικούς ακτιβιστές καθώς και από τους φοιτητές του τμήματος Αρχιτεκτονικής του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Brno.
ο αρχικός στόχος
Ο στόχος του έργου είναι η δημιουργία μιας βιώσιμης οικονομικής πόλης σε μια θέση ανάμεσα στον παλιό και το νέο σιδηροδρομικό σταθμό του Brno. Προτείνει μια εναλλακτική προσέγγιση ως προς τον υπαρκτό αστικό ιστό ο οποίος δεν αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες του χώρου.
Η προβλεπόμενη πύκνωση του Brno είναι επίσης μια ένδειξη ότι ένα νέο σχέδιο είναι τόσο σχετικό όσο και ζωτικό για τη συνεχώς αναπτυσσόμενη πόλη. Το μέγεθος της περιοχής είναι μεγαλύτερο από ολόκληρη τη μεσαιωνική πόλη με την δυνατότητα να φιλοξενήσει έναν αυξανόμενο πληθυσμό. Προσφέρει μια ευκαρία να χτιστεί μια νέα σύγχρονη βιώσιμη πόλη σύμφωνα με τις κοινωνικές, οικονομικές και οικολογικές ανάγκες του 21ου αι.
οι σχεδιαστικές αρχές
Όσον αφορά τις βασικές σχεδιαστικές αρχές που μπορούμε να δικρίνουμε σε αυτό το project, με μια πρώτη ματιά είναι ξεκάθαρη η γεωμετρικότητα της λύσης. Οι καθαρές γεωμετρικές χαράξεις που ακολουθούν μια συγκεκριμένη λογική, δίνουν την εικόνα τόσο του δομημένου όσο και του αδόμητου χώρου. Οι αρχιτέκτονες φαίνονται επίσης να προβάλουν την πυκνότητα ως βασικό στόχο τους. Τονίζουν πως η πύκνωση έχει νόημα εφόσον υπάρχει "κάτι άλλο" πιο αξιοσημείωτο να προβληθεί (στην προκειμένη περίπτωση το κεντρικό πάρκο). Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ οι αυστηρές γεωμετρικές χαράξεις συνήθως μας παραπέμουν σε ένα χώρο κατατμημένο, που μοιάζει τυποποιημένος, στο συγκεκριμένο θέμα οδήγησαν στην ελευθερία, καθώς οι χαράξεις του πάρκου, οι οποίες δίνουν εν τέλει και τον κάναβο της δόμησης, παρ'ότι αυστηροί άξονες, στο εσωτερικό αφήνουν την περιοχή παντελώς ελεύθερη.
Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε ακόμα στα όρια που δημιουργούν αυτοί οι άξονες. Το κεντρικό πάρκο οριοθετείται αύστηρα, αλλά χωρίς να αποτελεί μια απρόσωπη τεράστια έκταση πρασίνου. Το "σβήσιμο" που εμφανίζεται στις απολήξεις του "αστεριού" μας κάνει να πιστεύουμε πως το πάρκο είναι προσιτό σε εμάς, πως δεν είναι αχανές. Μας προσκαλεί κατά κάποιον τρόπο να το χρησιμοποιήσουμε, κάτι που αποτελεί και μια από τις προθέσεις των αρχιτεκτόνων.
Τα σχεδιαστικά μέσα φαίνονται να είναι συνηθισμένα. Χαράξεις με δυναμικούς άξονες που οριοθετούν καθαρά το δομημένο σε σχέση με το αδόμητο. Ωστόσο, είναι τέτοια η δυναμική των ίδιων των χαράξεων που τελικά δίνουν ένα φρέσκο και ιδιαίτερο αποτέλεσμα.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι τo
project ενσωματώνει τις αρχές της οικολογίας και της οικονομίας προς το κοινό
όφελος και εγκανιάζει ένα νέο οικονομικό αστικό σχεδιασμό, όπως χαρακτηριστικά
λένε και οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες.
Το master plan λοιπόν,σε γενικές γραμμές προσφέρει καθαρότητα και απλότητα στο ολικό concept, σε συνδυασμό με την ποικιλομορφία και εναλλακτικά πιθανά σενάρια για μελλοντική ανάπτυξη.
οι χρήσεις
Δε γίνεται ξεκάθαρος λόγος για τις χρήσεις που προορίζονται για το νέο σχέδιο του Brno. Είναι σίγουρα προφανές πως το κεντρικό πάρκο έχει καθαρά δημόσιο χαρακτήρα και αφορά τόσο τους κατοίκους της περιοχής, όσο και τους επισκέπτες.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των κτιρίων στεγάζουν κατοικίες, καθώς ο σχεδιασμός του Juzne Centrum ήταν από την αρχή η απάντηση στο πρόβλημα της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού του Brno.
τα ζητήματα
Αυτό που περισσότερο με προβλημάτισε σε αυτήν τη λύση είναι το κατά πόσον τελικά θα είναι επιτυχημένη η διαχείρηση ενός πάρκου τέτοιας έκτασης και τέτοιας πυκνότητας. Είναι σίγουρη η ανάγκη των κατοίκων του κέντρου να μπορούν να αναφερθούν σε έναν “πνεύμονα” πρασίνου, αλλά ικανοποιείται απλά από μια μεγάλη έκταση στο κέντρο του οικισμού; Αυτό που σκέφτομαι είναι τι θα γινόταν αν καταργούνταν αυτό το κεντρικό πάρκο και στη θέση του βρίσκαμε διάφορες επί μέρους περιοχές πρασίνου και δραστηριοτήτων.
Κάτι άλλο που επίσης μου έκανε εντύπωση είναι πως ο χώρος
αυτός αναφέρεται ως πάρκο, και εκεί τελειώνει η περιγραφή του. Δεν αναφέρονται
χώροι δραστηριοτήτων που μπορεί να εντάσσονται σε έναν τέτοιο χώρο. Η χρήση του
είναι λοιπόν, καθαρά ως χώρου πρασίνου; Σε ένα αστικό περιβάλλον δε θα ήταν
χρήσιμο να υπάρχουν χώροι όπου κανείς μπορεί να απολαμβάνει μεν τη φύση που
λείπει από το υπόλοιπο αστικό τοπίο, αλλά να καταπιάνεται και με άλλα πράγματα,
όπως πολιτιστικά δρώμενα για παράδειγμα;
Βέβαια, οι αρχιτέκτονες, ζώντας στο Brno σίγουρα το γνωρίζουν πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον και γνωρίζουν τις ανάγκες του. Ίσως λοιπόν αυτό που λείπει από την πόλη να είναι απλά και μόνο μια μεγάλη έκταση πρασίνου, προκειμένου να έρθει το φυσικό στοιχείο και να ενταχθεί στο αστικό τοπίο.
σχέση δομημένου-αδόμητου
Παρά το ότι φαίνεται να χρησιμοποιείται ένας καθαρός γεωμετρικός κάναβος στη σύνθεση των οικοδομικών “τετραγώνων”, έχει προκύψει από την ελεύθερη και δυναμική χάραξη των ορίων του πάρκου. Φαίνεται πως πρώτα δόθηκε σημασία στο σχεδιασμό αυτού και στο πως θα επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή έκταση του και αργότερα διαμορφώθηκε το δομημένο περιβάλλον. Βέβαια, και σ’αυτό δόθηκε ιδιαίτερη φροντίδα, με διαφοροποίηση των όγκων οι οποίοι αποκτούν ο καθένας τη δική του “προσωπικότητα”. Υπάρχουν και “πράσινοι” χώροι στο εσωτερικό αυτόν τον όγκων, οι οποίο υποθέτω πως θα είναι διαχειρίσιμοι και προσβάσιμοι από τους κατοίκους της κάθε περιοχής και όχι δημόσιοι.
Στα όρια της πόλης και του προαστίου δηλώνουν οι αρχιτέκτονες πως ήθελαν να κινηθούν. Ωστόσο, ο περιορισμένος αστικός χώρος δεν τους δίνει την άνεση να το επιτύχουν αυτό στο μέγιστο βαθμό. Τα κτίρια στα όρια του πάρκου φαίνονται να “πνίγονται” ενώ δεν υπάρχει ο απαραίτητος χώρος για μια “ανάσα”, μια παύση πριν τη μετάβαση από το αστικό τοπίο στο πάρκο.
γενικά
Το σχέδιο της μετεγκατάστασης του κέντρου της πόλης δημιουργεί μια δυνατότητα ανάκτησης των εγκαταλελειμμένων περιοχών του Brno φορτίζοντας έναν κενό χώρο της πόλης με νέο νόημα.
